0437296 - ARÚ 2015 RIV PL pol C - Konferenční příspěvek (zahraniční konf.)
Boháčová, Ivana
Civitas, castrum, urbs - wczesnośredniowieczne grody jako zagadnienie archeologiczne. Przyczynek archeologii w dyskusji nad początkami państwa.
[Civitas, castrum, urbs: early medieval strongholds as an archaeological subject. Archaeology's contribution to the discussion on the origins of the state.]
Funkcje grodów w państwach wczesnośredniowiecznej Europy Środkowej. Społeczeństwo, gospodarka, ideologia. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Ośrodek Badań Nad Kulturą Późnego Antyku i Wczesnego Średniowiecza, 2014 - (Chrzan, K.; Czapla, K.; Moździoch, S.), s. 73-98. ISBN 978-83-63760-29-8.
[Funkcje grodów w państwach wczesnośredniowiecznej Europy Środkowej. Społeczeństwo, gospodarka, ideologia. Glogów (PL), 28.04.2011-30.04.2011]
Grant CEP: GA AV ČR(CZ) IAA800020902
Výzkumný záměr: CEZ:AV0Z80020508
Klíčová slova: stronghold * state formation * Early Middle Age * stratigraphy analyses * event history
Kód oboru RIV: AC - Archeologie, antropologie, etnologie

Artykul prezentuje możliwości archeologii w procesie poznawczym kluczowych początków wczesnośredniowiecznej Europy. W tekście konfrontowane są odkrycia archeologiczne ze źródłami historycznymi. Czeska archeologia posiada bogatą i niezastąpioną kolekcję źródeł materialnych z wczesnośredniowiecznych stanowisk obronnych. Ich badania były nierzadko rozpoczęte już w pierwszej połowie minionego stulecia. Potencjał okazałej kolekcji, często rzadkich źródeł, nie był jednak dostatecznie wykorzystany i prezentowany w ciągu kilku ostatnich dziesięcioleci. Znaczącym plusem w badaniach nad początkami wczesnego państwa czeskiego była przeprowadzona ostatnio, kompleksowa analiza źródel archeologicznych, będących owocem kilkugeneracyjnych, systematycznych wykopalisk ratunkowych Pragi oraz Budcza i (Starej) Boleslawi. O znaczeniu i funkcjach tych grodów jesteśmy informowani dzięki źródłom pisanym. Dzięki nim dysponujemy datami absolutnymi konkretnych wydarzeń historycznych, które w kilku przypadkach zostały identyfikowane archeologicznie. Najnowsze badania skupiły sie na analizie wytypowanych sytuacji archeologicznych, które w ramach lokalnych stratygrafii poświadczały najważniejsze etapy ewolucji stanowiska (system obronny, architekturę sakralną, przemiany inwentarza grobowego, groby władców, dalej związek miedzy centrem i zapleczem grodu, sposób i intensywność jego wykorzystania). Niebagatelną rolę w ramach projektu odegrała też szczegółowa rewizja starszych badań wykopaliskowych oraz wyniki ostatnio przeprowadzonych analiz przyrodniczych. Wszytko to pozwoliło zrekonstruować podstawowe horyzonty osiedlenia każdego ze stanowisk, a w razie konieczności wprowadzić poprawki do konstrukcji chronologicznych obowiązujących w przeszłości. Zestawiona stratygrafia relatywna, została powiązana z dostępnym datowaniem absolutnym.

The work addresses the importance of archaeology in learning about the key period in the creation of Early Medieval Europe and compares the testimony of archaeological sources with historical information. Czech archaeology has an extensive and highly valuable inventory of Early Medieval fortified sites that has been compiled since the pre-war period. However, this inventory has not been fully utilized to date. A great advance in our understanding of the beginnings of the early Czech state came from the comprehensive study of archaeological sources acquired through multigenerational systematic and rescue excavations in Prague and two other Early Medieval strongholds in central Bohemia - Budeč and (Stará) Boleslav. Written sources inform us of the significance and functions of these strongholds; thanks to these sources we even have several absolute dates of specific events likewise supported by archaeological evidence. The current study was based on an analysis of selected layers capturing important milestones in the development of each of these strongholds (the construction of fortifications, the founding of sacred buildings and the history of burials - all in relation to settlement activities), a detailed revision of previous conclusions and on the latest scientific information. The result was a reconstruction of the basic development stages of each stronghold in which the information often differed from original assumptions. The newly compiled relative stratigraphy of the sites was linked with available dates in their absolute chronologies.
Trvalý link: http://hdl.handle.net/11104/0241299